Stamboom   

De bazar van Louter

Jan Pronk heropende zijn totaal gemoderniseerde en tot 250 m2 uitgebreide warenhuis, dat hiermee de grootste winkel van ons dorp is geworden.
Het is woensdagmiddag 13 november 1968. Het kwik in de thermometer is bedenkelijk ver gezakt en de wind rukt met krachtige stoten aan de felgekleurde bladeren, die zich met een laatste inspanning nog aan de takken van de bomen trachten vast te houden. Maar vergeefs, de wind houdt vol en waarom ook niet, ze heeft het immers altijd nog gewonnen.
Bazar van Louter
De bazar van Louter, met v.l.n.r.: Zus (Catharina) Louter, Trijn Dekker, Piet Louter, Ans Louter, Maria Louter-Ransijn, Jaap Louter en in de kinderwagen Henk Kok met daarnaast zijn moeder. (gegevens uit het boek " 't Is maar dat je 't weet" door Alphons Leysen en Jouke Minkema, uitg. Pirola, 1977).
't Zijn echter niet alleen de bladeren, die de wind mee voert, ook de geluiden neemt zij mee op haar vaak zo grillige tochten. Zo klinkt vanaf de even verder gelegen kerktoren het luiden van een klok.Drie keer achtereen. En dan, dan komen er plotseling van alle kanten mensen aangelopen. Zelfs zoveel, dat er toch wel van een zeer grote belangstelling gesproken mag worden. Geen wonder overigens, want na zes weken, onafgebroken koortsachtige arbeid door een conglomeraat van vaklieden, is het grote moment aangebroken waarop het volledig gemoderniseerde en het nu eens zo grote warenhuis van Jan Pronk officieel geopend zal worden. Het is onze loco-burgemeester, de heer R. Dekker, die de eer te beurt valt om het lint voor de deur door te knippen en hiermee de zaak officieel te openen.
De schaar hiertoe krijgt hij aangeboden door Margareth, het driejarige dochtertje van de heer Pronk. Kees, de elfjarige zoon van de trotse eigenaar, is het die de loco-burgemeester na deze kleine plechtigheid een bos bloemen aanbiedt.
 
Een kleine plechtigheid
Een grote belangstelling en een prachtige voortzetting van een al zeer oude traditie
 
Ja, een oude traditie, want het is lang de eerste keer niet dat deze winkel, deze bazar, dit warenhuis van zich d oet spreken.
Toen in 1884 Jan Louter en Elisabeth Praat trouwden, vestigden zij zich te Catrijp in het lange woonhuis, dat op het pleintje voor de tegenwoordige winkel was gelegen. In dit woonhuis richtte Jan Louter een winkel in met kruideniers- en galanteriewaren.
 
Dat hij hiermee vooruitstrevend was, moge wel blijken uit het feit dat in de dorpen benoorden het IJ slecht twee zaken van een dergelijke omvang voorkwamen
 
Dit is echter niet het enige waaruit blijkt dat deze Jan Louter toch wel zeer ondernemend geweest moet zijn. Hij was het namelijk, die op zijn klompjes al tweemaal in de week naar Amsterdam ging om eieren te verkopen. Denkt u zich eens in. Vóór 1900 naar Amsterdam en dan maar liefst twee keer in de week. Beladen met eieren ging hij dinsdagsmorgens al heel vroeg lopend naar Schoorldam, vanwaar hij met het vroege bootje van Purmerend (deze boot kwam al om 6 uur in Purmerend aan) naar Alkmaar voer. Hier stapte hij over op de Alkmaar Packet, welke 'n dienst onderhield met Amsterdam. In Amsterdam aangekomen, verkocht hij een deel van zijn eieren aan de klantenkring die hij in de loop van de tijd had weten op te bouwen: winkeliers, bakkers en particulieren.
 
Met het verdiende geld schafte hij vervolgens nieuwe goederen aan voor zijn eigen winkel.
 
Terwijl hij ook daar, waar hij zijn goederen vandaan kocht, nog wat eieren wist te slijten. Vervolgens nam hij de trein naar Haarlem, alwaar hij de rest van zijn eieren aan de man bracht. Via Amsterdam kwam hij tenslotte bepakt en bezakt weer met de boot naar Alkmaar
en hier waren het zijn benen die de reis terug naar huis moesten verzorgen. Zo groot was zijn handelsfeeling, dat het wel gebeurde dat hij de komplete inhoud van een pakhuis waagde op te kopen en zo met een schuit tot de nok toe volgeladen, naar huis voer.
 
De eieren - toen nog 3 voor 4 ct. - vormden dus een belangrijke schakel in de handelsactiviteiten van Jan Louter.
 
Deze eieren kocht hij op van de boeren uit de omtrek, tegelijkertijd dat hij zijn kruidenierswaren bij de mensen aan huis uitventte met z'n paard en wagen. En alsof dit alles nog niet genoeg was, hield hij er's zomers ook nog een koe en des winters zelfs vier melkkoeien op na. de omstandigheden hiertoe waren dan ook wel gunstig; achter de bazar, op de plaats waar nu het nieuwe warenhuis staat, stond namelijk een boerderij, terwijl al het land vanaf de winkel tot aan het café 'De Bonte Koe', toen nog het café van Kaasenbrood, het eigendom was van dezelfde Jan Louter. Maar het nam toch allemaal maar z'n tijd en wij kunnen dan ook rustig aannemen dat er van luieren wel geen sprake geweest zal zijn.
 
In 1889 kreeg hij een maagbloeding en dat was het teken dat hij het toch wat rustiger aan zou moeten gaan doen. Zijn oudste zoon, Gert, toen nog 13 jaar, deed daarom vanaf die tijd de eierenverkoop in Amsterdam en Haarlem voor zijn vader. Al gauw bleek echter dat Gert er toch niet zo veel zin in had; hij wilde liever schilder worden. Toen zijn jongere broer Piet in 1910 trouwde, was hij dan ook degene die het eierenbedrijf van zijn vader overnam en zich hiertoe in Alkmaar vestigde. Deze eierenhandel is ondertussen uitgebreid tot een groothandel, die zijn activititen tot over het gehele land heeft verspreid, zij het nu onder leiding van de gebr. Louter, twee zoons van de daarnet genoemde Piet Louter. 
 
Gert Louter werd dus schilder, hij kreeg zijn werkplaats vlak naast de winkel. Zijn zoon Piet Louter heeft vaders werk weer voortgezet en hem kunnen wij tegenwoordig vinden in het schildersbedrijf aan de Heereweg, tegenover de Smeerlaan. Deze twee zoons waren niet de enige kinderen van Jan Louter, want behalve Piet en Gert waren er nog 13 kinderen, waarvan er echter vier al heel vroeg stierven.
 
Toen de jongens wat ouder werden, breidde vader Jan het boerebedrijf uit. Dat ging zo door totdat zoon Arie trouwde, want deze nam het boerebedrijf toen mee naar de Smeerlaan, alwaar nu alweer een jongere generatie de scepter zwaait, terwij1 vader Arie ondanks zijn 79 jaren nog dagelijks komt kijken.
Jan Louter kreeg eenzelfde soort winkel als die van zijn vader in 't Zand. Ook deze zaak is nu uitgegroeid tot een moderne zelfbedieningswinkel.
Jaap Louter ging als missionaris voor dertig jaar naar Nieuw Guinea. Twee jaar geleden kwam hij terug naar ons land en werd pastoor te Arkel. Ook Katharina, de oudste dochter, ging in de missie. Zij vertrok naar Noorwegen, terwijl zij nu op haar 76-jarige leeftijd nog veel werk verzet in een bejaardencentrum te Moergestel (Br.). Marie Louter heeft tot haar trouwen in de winkel geholpen, terwij1 haar zusters Ans en Bets tot 1963 in de winkel hebben gestaan.
 
De eigenlijke opvolger in de bazar van z'n vader werd Joh. Louter.
 
Degene die de zaak verder heeft opgebouwd om haar tenslotte aan het begin van dit jaar aan Jn. Pronk over te doen. Deze Joh. Louter, die net als al zijn broers en zusters van kinds af aan in het bedrijf had geholpen nam in 1931 de zaak over. Acht jaar later, 1939, bouwde hij achter de oude bazar en dus op de plaats van de boerderij, een nieuw warenhuis.
 
Dat kan nooit.
 
Nadat men in 1929 nog van zijn vader gezegd had, toen deze is eerste winkelier in Schoorl een auto kocht dat kan nooit, herhaalde men deze zin toen Joh. Louter de oude winkel sloopte, nadat de nieuwe gereed was en men kon zien, welk een reusachtig warenhuis er voor in de plaats was gekomen.
Net als nu en net als toen, kon men er de zo langzamerhand in de verre omstreken bekend geworden, ongekekende verscheidenheid van artikelen vinden. En nog steeds was het niet alleen de winkel, want al was Joh. Louter dan met de eierenhandel gestopt, wilde dat nog niet zeggen dat de eieren taboe waren geworden. Dagelijks haalde hij nog steeds de eieren op; in de drukke tijd zelf zo'n 40.000 stuks, welke hij dan voor de boeren op de veiling te Alkmaar verkocht. En ook toen nog werd dit bezoek aan Alkmaar gecombineerd met het inkopen van goederen voor de winkel.

Nu, 13 november 1968, is Joh. Louter er ook bij, net als de nieuwe eigenaar neemt hij de felicitaties in ontvangst. Alle mensen zijn zeer enthousiast en dat kan ook niet anders, alles ziet er immers piekfijn uit. Er is ruimte, licht en de verscheidenheid aan artikelen is nog steeds overweldigend: levensmiddelen, huishoudelijke artikelen, luxe-, speelgoed-, en babyartikelen, kleinmeubelen en stoffeerderijartikelen, vormen te samen de decoratie van een groot- een vooruitstrevend warenhuis.